Irena Kosmowska

Poniżej zamieszczamy bajkę, którą prezentowałyśmy na spotkaniach u najmłodszych uczniów m.in. w Przedszkolu Miejskim w Bierutowie oraz w Szkole Podstawowej w Oleśnicy "Dawno, dawno temu, bo ponad 100 lat temu w rodzinie mądrej i wykształconej urodziła się dziewczynka, której nadano imię Irenka. W dzieciństwie dużo czasu spędzała u dziadków, a rodzice zarazili ją chęcią zmieniania świata. Kiedy była starsza nie mogła tak jak my chodzić do szkoły, ponieważ wszystkie lekcje odbywały się nie w języku polskim, a rosyjskim, więc uczyła ją pani o imieniu Zuzanna Morawska. Później studiowała literaturę i historię. Irena nie miała męża ani dzieci. Do końca życia pomagała innym ludziom, a szczególnie biedniejszym - rolnikom i dzieciom.  Uczyła dzieci, pisała gazety, była politykiem. Chciała poprawić życie rolników, czyli osób hodujących zwierzątka i roślinki, zrobić tak aby wszystkie dzieci mogły uczyć się w języku polskim. Założyła własną szkołę w Krasieninie. Napisała dwie książki, któ

Ślady Ireny Kosmowskiej: 1/ P omnik Ireny Kosmowskiej , Krasienin, gmina Niemce , który postawiono w parku okalającym pałac (w którym funkcjonowała założona przez nią Żeńska Szkoła Rolnicza w Krasieninie). 2/ Ulice im. Ireny Kosmowskiej: Warszawa, Lublin, Kraków. 3/ Szkoły imienia Ireny Kosmowskiej: m.in: Szkoła Podstawowa w Krasieninie, Szkoła Podstawowa w Kaszewach Dwornych, Szkoła Podstawowa nr 96 w Warszawie, Zespół Szkół w Suszu. 4/ Stowarzyszenie Społeczna Inicjatywa Krasienina i Okolic im. I. Kosmowskiej 5/ Tablica znajdująca się na ścianie domu, w którym mieszkała

- Dążyła do uczynienia z Polski kraju demokratycznego i sprawiedliwego społecznie. W jaki sposób? Bliskie jej była idea „sami sobie”, tj. uważała, że Polska demokratyczna i sprawiedliwa nie powstanie wskutek cudu, pojawienia się nagle jakiegoś geniusza, który ją ustanowi, lecz należy ją wypracować własnymi siłami, sprawy kraju należy wziąć w swoje ręce, swój los musi polepszyć samo społeczeństwo, własnym wysiłkiem i zaangażowaniem. Pisała: „Nie dadzą nam Polski Ludowej ustawy i urzędy. Powstanie ona dopiero, gdy to, co stanowi istotną treść życia narodu, będzie w naszych rękach... samorządy, związki, stowarzyszenia, instytucje samopomocy i twórczości zbiorowej... Wziąć w swoje ręce i napełnić własną treścią wszystkie ogniska życia: gminy, sejmiki rady szkolne, opiekę społeczną, kółka rolnicze, stowarzyszenia wytwórcze, kasy, związki oświatowe”. Rewolucja społeczna miała się dokonać na drodze mozolnej, żmudnej ewolucji. - Chciała zmieniać przede wszystkim obraz wsi poprzez upowsz

Bez względu na zajmowane stanowisko czy rodzaj aktywności, której w danej chwili poświęcała swój czas i energię, motorem jej działań zawsze było propagowanie oświaty na wsi i opieka społeczna nad dziećmi wiejskimi. Aktywnie uczestniczyła w pracach Towarzystwa Oświaty Demokratycznej „Nowe Tory”. W 1928 roku powstał Związek Młodzieży Wiejskiej Rzeczypospolitej Polskiej. Wspierała jego działalność i merytorycznie, i finansowo, uczestniczyła w walnych zjazdach, dodawała ducha w chwilach zwątpienia. Utrzymywała bliskie kontakty z jego członkami. Bliskie były jej również sprawy działaczy Międzynarodowej Organizacji Pomocy Rewolucjonistom. Dzięki inicjatywie Ireny Kosmowskiej, Instytut Gospodarstwa Społecznego w Warszawie podjął pracę nad zebraniem i opublikowaniem pamiętników chłopskich oraz pamiętników emigrantów. Po wybuchu II wojny światowej włączyła się w działalność podziemnego ruchu ludowego, organizując pomoc i opiekę dla uciekinierów z ziem zachodnich. W latach 1940-1942 p

Opowiadała się jako polityczna przeciwniczka Józefa Piłsudskiego. Dnia 14 września 1930 roku na wiecu Lublinie wygłosiła przemówienie ostro krytykujące rządy Piłsudskiego, za co została aresztowana i skazana na pół roku więzienia. Na skutek apelacji, wykonanie wyroku sądu zostało uchylone przez prezydenta Ignacego Mościckiego. Od 1931 roku współpracowała z redakcją „Zielonego Sztandaru”, naczelnego organu Stronnictwa Ludowego. "Jestem przygotowana na to, że za to co teraz powiem, mogę zostać aresztowana, lecz nie mogę się powstrzymać od powiedzenia, że pan Piłsudski jest obłąkańcem i że pozostajemy pod rządami obłąkańca."

Irena Kosmowska cieszyła się wśród społeczeństwa dużym autorytetem i zaufaniem, o czym świadczy fakt, że znalazła się na liście członków Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej, powstałego 7 listopada 1918 roku w Lublinie. Zajęła w nim stanowisko wiceminister. L ubelski rząd Ignacego Daszyńskiego jako pierwszy zadeklarował wprowadzenie pełni praw obywatelskich dla kobiet. Kosmowska odpowiadała za resort pracy i spraw społecznych, jeszcze zanim Polki uzyskały prawa wyborcze 28 listopada 1918 r. W 1919 roku Irena Kosmowska została wybrana posłanką do Sejmu Ustawodawczego, a następnie do Sejmu I i II kadencji w latach 1922-30. W tym okresie b yła członkiem klubu PSL "Wyzwolenie". W Sejmie Ustawodawczym pracowała w komisjach: konstytucyjnej, oświatowej, spraw zagranicznych; w I kadencji w komisji spraw zagranicznych); w II kadencji w dwóch komisjach: opieki społecznej i inwalidzkiej, spraw zagranicznych. Czas ten poświęciła działaniom na rzecz propagowania praw oby

Podczas I wojny światowej Irena Kosmowska była zaangażowana w działalność Polskiej Organizacji Wojskowej. Pomagała przy wydawaniu tajnego pisma „Już Blisko’’. Po wybuchu wojny wraz z grupą „Zarania” włączyła się w działania antyrosyjskie. W maju 1915 roku została aresztowana i osadzona najpierw w więzieniu warszawskim, a następnie w moskiewskiej Tagance. Została zwolniona za kaucją na skutek starań rodziny . Po wyjściu z więzienia nawiązała kontakt z działającym w Petersburgu Polskim Komitetem Pomocy Ofiarom Wojny, gdzie podjęła pracę w Komisji Oświatowej. Jako członkini misji Czerwonego Krzyża w 1917 roku wraz ze swoimi poglądami dotarła aż do Szwecji i Finlandii. W początkach roku 1918r. wróciła do kraju. Jeszcze w 1915r. działacze chłopscy pochodzący z Królestwa Polskiego, jak właśnie Irena Kosmowska utworzyli Polskie Stronnictwo Ludowe „Wyzwolenie”. Po odzyskaniu niepodległości Kosmowska działała w jego szeregach, jak też weszła w skład redakcji jego tygodnika pt. „Wyzwolenie”.

W latach 1908-1915 Irena Kosmowska nawiązała stałą współpracę, z czasopismem „Zaranie”. Tworzyła w nim dział kulturalno-oświatowy, a jako sekretarz redakcji prowadziła ożywioną korespondencję z czytelnikami.     Była zaangażowana w działalność Towarzystwa Kółek Rolniczych im. Stanisława Staszica. W 1913 roku spełniło się jej marzenie, otworzyła własną szkołę w Krasieninie koło Lubartowa, traktowała ją jako jedno z najcenniejszych osobistych osiągnięć. Na czas wojny szkoła została zamknięta, ale dzięki wsparciu Instytutu Oświaty i Kultury im. Staszica udało się ją ponownie uruchomić w 1919 roku. Jedna z uczennic wspominała założycielkę placówki: W wykładach o Polsce i historii Polski dusze nasze wznosiła wyżej. Znalazła w każdej z nas odrobinę tego, co jest dobrem i dobro to rozwijała . Znana pedagog, Helena Radlińska, stwierdziła: Irena mniej dbała o meliorację gruntów, więcej o meliorację dusz.

Irena Kosmowska urodziła się 20 grudnia 1879 r. w Warszawie. Pochodziła z rodziny inteligencko- ziemiańskiej. Jej matka Irena należała do najwybitniejszych propagatorek i realizatorek hasła pracy „dla ludu”, a ojciec Wiktoryn był doktorem medycyny, lekarzem. W domu rodzinnym panowała atmosfera społecznego zaangażowania. W dzieciństwie dużo czasu spędzała u dziadków. Były to jej pierwsze spotkania z wsią, miejscową ludnością, które niestety nie napawały optymizmem. Ówczesna wieś była bardzo zaniedbana. Mieszkańcy nie mieli żadnego dostępu do edukacji, a wokół panowała bieda i marazm. Ze względu na wzmożoną rusyfikację początki edukacji Ireny odbywały się w domu, a następnie na tajnej pensji. W 1898 r. podjęła naukę w szkole gospodarczej dla córek ziemiańskich w Kuźnicach pod Zakopanem. W latach 1905- 1908 z przerwami studiowała jako wolna słuchaczka literaturę i historię na Uniwersytecie Lwowskim. Podczas przerwy edukacyjnej pracowała jako nauczycielka w szk

Irena Kosmowska  (ur. 20 grudnia 1879 w Warszawie, zm. 21 sierpnia 1945 w Berlinie) - polska działaczka niepodległościowa, ludowa i oświatowa, poseł na Sejm Ustawodawczy oraz I i II kadencji w II RP. Pierwsza kobieta w rządzie, jedna z ośmiu pierwszych w Sejmie. Znana nie tylko w Polsce, ale też na arenie międzynarodowej. W polityce bezkompromisowa. Nie założyła rodzimy i całkowicie poświęciła się pracy społecznej. Za jedną z najbardziej wartościowych rzeczy, których udało jej się dokonać, uważała założoną przez siebie szkołę dla dziewcząt wiejskich w Krasieninie. Priorytetem dla jej działań było wprowadzenie prawdziwych zmian społecznych na wsi. Zajęła stanowisko wiceminister w Tymczasowym Rządzie Ludowym Republiki Polskiej. Rok później została posłanką do Sejmu Ustawodawczego z okręgu lubelskiego.  Aktywna działaczka podczas I i II wojny światowej.

Chcąc upamiętnić Irenę Kosmowską przygotowałyśmy plakat i ulotkę z jej wizerunkiem. Portret posłanki został własnoręcznie narysowany przez naszą koleżankę Paulinę Wrzesińską, która specjalnie ze względu na naszą kandydaturę do Sejmu Dzieci i Młodzieży przygotowała tę ilustrację. Wszyscy biorący udział w naszych prelekcjach, otrzymywali na własność ulotkę. Rysunek wykorzystałyśmy również do plakatów.

Witajcie, Nazywamy się Martyna Tybinka i Zuzanna Polańska. Jesteśmy uczennicami I Liceum Ogólnokształcącego w Oleśnicy. Bierzemy udział w rekrutacji do Sejmu Dzieci i Młodzieży.  Z racji tego, że jest to nasz pierwszy wpis, chciałybyśmy pokrótce opowiedzieć, jaki cel mają nasze działania. Temat tegorocznych prac, a zarazem obrad to „Posłowie Sejmu II RP. Ich losy i działalność w okresie II wojny światowej i okupacji”. Posłanką, którą wybrałyśmy jest Irena Kosmowska. W naszych następnych publikacjach chciałybyśmy przybliżyć postać właśnie Ireny Kosmowskiej.